سرطان
سرطان به مجموعه بیماری‌هایی اطلاق میشود که از تکثیر مهارنشده سلولها پدید می‌آیند. سلولهای سرطانی از سازوکارهای عادی تقسیم و رشد سلولها جدا می‌افتند. علت دقیق این پدیده همچنان نامشخص است ولی احتمال دارد عوامل ژنتیکی یا مواردی که موجب اختلال در فعالیت سلولها می‌شوند در هسته سلول اشکال وارد کنند. از جمله این موارد میتوان از مواد رادیو اکتیو، مواد شیمیایی و سمی یا تابش بیش از حد اشعه‌هایی مانند نور آفتاب نام برد. در یک جاندار سالم، همیشه بین میزان تقسیم سلول، مرگ طبیعی سلولی و تمایز، تعادلی وجود دارد.
تفاوت‌های بارزی در میزان وقوع و مرگ و میر ناشی از انواع سرطان در سرتاسر دنیا وجود دارد. برای مثال میزان مرگ ناشی از سرطان معده در ژاپن ۷ تا ۸ برابر آمریکا ست. در مقابل میزان مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در آمریکا کمی بیش از ۲ برابر ژاپن است. مرگ و میر ناشی از سرطان پوست که بیشتر به علت ملانوم بدخیم میباشد در نیوزلند ۶ برابر شایع تر ایسلند است که مهم‌ترین علت آن تفاوت در معرض قرار گرفتن در نور خورشید (یا نقص لایه ازن) میباشد.
رتبه بندی کشورها در میزان مرگ و میر ناشی از سرطان
روشهای درمان سرطان :
Hyperthermic Intraperitoneal Chemotherapy (HIPEC)
بعضی از انواع سرطانها (حفره صفاق) با روش های موجود درمان نشده و نیاز به روش های جدیدی دارد تا ادامه حیات بیماران را طولانیتر و با کیفیتتر نماید. با وجود پیشرفتهای متعدد اخیر در شیمی درمانی، شانس بهبودی بیمار از طریق شیمی درمانی تزریقی و خوراکی کم، و عوارض جانبی آنها زیاد و تحمل این روش برای بیمار دشوار میباشد. در مراحل پيشرفته بعضي از سرطانها از جمله تخمدان ، روده و معده سلولهاي سرطاني به داخل حفره شكم و جدار شكم كه پرتيوئن ناميده مي شود پخش ميشوند که به اين وضعيت كارسينوماتوز پريتونئي گفته ميشود . اكثر مواقع اين سلولها با تاثیر جاذبه ويا فعالیت ديافراگم به قسمتهاي تحتاني شكم و نقاط كم تحرک مانند دريچه پيلور (خروجي معده)، ناحيه ركتوسيگموئيد و ناحيه ايليوسكال بيشتر از بقيه نقاط شكم پخش ميشوند. با این حال هنگامی که این سرطانها به حفره صفاقی محدود میشود، میتوان از یک روش جدید بنام "هایپک" استفاده نمود.
هایپک یا" شیمی درمانی گرمایشی صفاقی " یک روش درمانی نوین و پیشرفته است که در کانسر متاستاتیک بسیاری از سرطان های ناحیه شکم و لگن قابل انجام می باشد.
چگونه HIPEC انجام میشود؟
HIPEC در پایان عمل جراحی برای از بین بردن باقیمانده تومورهای سرطانی انجام میشود. هنگامی که تومورهای قابل مشاهد در حین جراحی برداشته شد(Cytoreduction)، مایع شیمی درمانی با دستگاهی خاص با دمایی بالاتر از بدن بیمار (42-44 درجه سانتی گراید) برای مدت مشخص (60-90 دقیقه) و با میزان داروی بالا و به طور مستقیم در ناحیه شکم به گردش در آمده و تومورهای غیر قابل مشاهده و یا سلولهای سرطانی بجا مانده از عمل جراحی را نابود مینماید. بر خلاف روش شیمی درمانی سیستمیک که دارو در داخل رگ تزریق شده و تمام ارگان های بدن را تحت تاثیر سو خود قرار میدهد، در این روش، دارو به صورت مستقیم در تماس با سلول های سرطانی قرار گرفته و این امر سبب می شود تا متخصصین بتواند از دوزهای بالاتر شیمی درمانی جهت نابودی سلول های بدخیم استفاده نمایند.
اثر هایپک بر سلولهای سرطانی:
1-گرما باعث افزايش نفود داروها بداخل سلولهای سرطانی ميشود.
2- گرما اثر مخرب داروهاى شيمى درمانى بر روی تومور را تا سه برابر افزايش ميدهد.
3- گرما خود به عنوان یک عامل سیتوتوکسیک بر روی غشای سلول های سرطانی( ضدتومور) موثر می باشد.
4- شيمى درمانى با این روش باعث انتشار مناسب ، تماس يكنواخت و مستقیم مواد شيمىدرمانىدرحفره شکم میشود.
5- از اثرات سوء داروهاى شيمى درمانى بر روى ارگانهای حیاتی بدن كاسته شده و بیمار این روش را نسبت به روش تزریقی و یا خوراکی بهتر تحمل می نماید.
6- با توجه به عدم تزریق مستقیم داروی شیمی درمانی در عروق، در این روش می توان از دوزهای بالاتری از دارو جهت شیمی درمانی استفاده نمود.
كدام بيماران از روش نوین هایپک سود میبرند؟
در موارد زير استفاده از شیمی درمانی گرمایشی صفاقی ميتواند باعث افزايش طول عمر و يا بهبود بيمار شود.
1-سرطانهاى كولوركتال
2- سرطان معده
3- سرطان تخمدان
4- مزوتليوما
5-سودو ميگزوما پريتونى
6- سرطان آپانديس
7-در سالهاى اخير در سرطانهاى پانكراس و ساركومهاى داخل شكمى نيز استفاده از هايپك شروع شده و نتايج خوبى حاصل شده است.
در كدام بيماران امكان روش هايپك وجود ندارد؟
١- در بيمارانى كه سرطان به خارج از حفره شكمى گسترش پیدا نموده است.
۲- در بيمارانی که تومور سرطانی به كبد رسیده باشد.
۳- در بيمارانى كه درگيرى شديد روده باريك وجود داشته و احتياج به خارج نمودن کامل روده باشد.
۴- اگر وسعت درگيرى داخل شكمى) (PCI بیش از حد استاندارد باشد (بیش از 20) انجام هايپك با محدودیت همراه خواهد بود.